کاپ قاعدگی چیست؟ چگونه استفاده می شود به همراه روش انتخاب سایز و مزایا و معایب + تصویر و فیلم آموزشی
کاپ قاعدگی یا فنجان قاعدگی و یا به اصطلاح کمتر رایج کاپ پریودی، نسل جدید محصولات بهداشت قاعدگی و جایگزین نوار بهداشتی و تامپون است. اختراع این محصول به سال 1932 برمی گردد اما بعد از تغییراتی در ساختار و جنس آن در سال 2001، به میزان مقبولیت آن در سراسر دنیا افزوده شد.
در ادامه به جنبه های مختلف این وسیله بهداشتی خواهیم پرداخت. در آماده سازی این مطلب سعی شده تا تمام موارد مهم پوشش داده شود.
كاپ قاعدگی چيست ؟
کاپ قاعدگی به انگلیسی Menstrual Cup وسیله ای کوچک و انعطاف پذیر است که مانند تامپون داخل واژن قرار می گیرد ولی به جای جذب مایع قاعدگی، آن را جمع آوری می کند و هر 8 ساعت تخلیه می شود. كاپ قاعدگي عموما به شکل زیر طراحی شده اند و هر قسمت آن کاربردی دارد.
نحوه استفاده از کاپ قاعدگی
اگر به دنبال یک مطلب کامل و جامع هستید نحوه استفاده از کاپ قاعدگی به صورت مرحله به مرحله را مطالعه کنید. تصویر زیر نیز استفاده از کاپ را نشان می دهد به صورت مینیمال.
اما به صورت خلاصه طرز استفاده از کاپ قاعدگی شامل مراحل زیر است:
- قبل از استفاده کاپ قاعدگی کاپ قاعدگی را استریل کنید.
- کاپ قاعدگی را به یکی از روش های فولدینگ (تا کردن) فولد کنید و آن را در واژن جاگذاری کنید.
- سپس می توانید تا 8 ساعت به راحتی به کارهای روزمره خود برسید و دغدغه تعویض های پی در پی لوازم یکبار مصرف یا لکه خون را نداشته باشید.
- بعد از ۸ ساعت یا هر زمان که کاپ پر شد آن را خارج کنید و محتویات آن را تخلیه کنید، با آب سرد بشویید و مجددا جاگذاری کنید.
- در انتهای دوره نیز آن را مجددا استریل کرده و در کیسه پارچه ای آن را نگهداری کنید.
- نکته اضافی: حداکثر زمان استفاده از کاپ قاعدگی بدون تخلیه، 8 ساعت است، این عدد توسط سازمان های متولی بهداشت و درمان در کشورهای مختلف تعیین میشود، تا سال 2019 تمامی مراجع علمی و بهداشتی 12 ساعت را زمان ایمن برای اینکار اعلام کرده بودند. اما در سال 2019 TGA استرالیا پیشنهاد کرد که این عدد برای ایمنی و اطمینان بیشتر به 8 ساعت کاهش پیدا کند.
انواع فنجان قاعدگی و روش انتخاب مدل مناسب
فنجان قاعدگی در مدل ها و سایزهای مختلف عرضه می شود، ولی عموما در دو مدل که گنجایش های متفاوتی دارند برای افراد با شرایط متفاوت توصیه می شود. نکات که در انتخاب سایز کاپ قاعدگی موثر است عبارتند از:
• شدت قاعدگی ماهیانه
• سن فرد
• سبک زندگی و ورزش
• تجربه بارداری و زایمان
• طول کانال واژن و موقعیت سرویکس
به طور معمول ممکن است یافتن سایز مناسب برای هر فرد کاری دشوار باشد ولی نگران نباشید،با پاسخ به چند سوال ساده تست انتخاب سایز می توانید سایز مناسب خود را بیابید.
تست آنلاین انتخاب سایز کاپ قاعدگی
مزایا و معایب کاپ قاعدگی
- مواد شیمیایی کمتر، قاعدگی سالمتر: محصولات یکبار مصرف جاذب مانند نواربهداشتی و تامپون اغلب حاوی مواد شیمیایی بالقوه مضر مانند آفت کش ها، دیوکسین و … هستند اما کاپ های قاعدگی به ویژه کاپ هایی که از سیلیکون خالص پزشکی ساخته شده اند، گزینه ای مطمئن و ضد حساسیت وعاری از هرگونه مواد شیمیایی مضر هستند.
- بدون ایجاد حساسیت، بوی نامطلوب، خارش، سوزش و یا عرق سوزی: زمانی که از کاپ قاعدگی استفاده میکنید، مایع قاعدگی در معرض هوا نیست، بنابراین بوی مطلوبی تولید نمیکند. همچنین به دلیل جنس سیلیکون پزشکی جلوی ایجاد هرگونه حساسیت، خارش و سوزش و را خواهد گرفت.
- راحتی و انعطاف پذیری: کاپ های قاعدگی ظرفیت بیشتری نسیت به نواربهداشتی و تامپون دارند و میتوانند تا 8 ساعت شما را از تعویض های پی در پی و مراجعه به سرویس بهداشتی بی نیاز کند. چه ورزشکار باشید، چه مسافر، چه کارمند و در هر موقعیتی میتوانید به راحتی زندگی رومزه خود را ادامه دهید.
- حفظ محیط زیست: یک کاپ قاعدگی میتواند تا ده سال استفاده شود! هر فردی که پریود را تجربه میکند در طول عمر خود حدود 10000 عدد نواربهداشتی یا تامپون استفاده کرده و آن را دور می اندازد. استفاده از کاپ قاعدگی میتواند تاثیر شگفت انگیزی بر کاهش آلودگی های زیست محیطی داشته باشد.
- اقتصادی: درست است که ممکن از هزینه اولیه کاپ قاعدگی بیشتر از یک بسته نواربهداشتی باشد اما با توجه به طول عمر 10 ساله، استفاده از آن در دراز مدت از لحاظ اقتصادی بسیار به صرفه خواهد بود.
از معایب کاپ قاعدگی میتوان چندین مورد را نام برد:
- ممکن است چندین دوره قاعدگی نیاز باشد تا به طور کامل قلق استفاده آن و بدنتان دستتان بیاید.
- قیمت اولیه آن از محصولات یک بار مصرف بیشتر است
- انتخاب سایز مناسب همیشه یک چالش است.
- افرادی که قاعدگی سنگین دارند ممکن است نیاز باشد تا زودتر از ۸ ساعت کاپ خود را تخلیه کنند.
کاپ قاعدگی برای باکره ها مناسب است؟
کاپ قاعدگی کاملا درون واژن قرار می گیرد و به پرده بکارت یا هایمن (Hymen) آسیب می رساند، بنابراین اگر این موضوع برای شما حایز اهمیت است، استفاده از کاپ توصیه نمی شود، اما جدا از بحث فرهنگی، اگر بخواهیم این موضوع رو از منظر پزشکی بررسی کنیم باید بدانیم که کاپ قاعدگی برای هر خانمی که قاعدگی را تجربه می کند فارغ از سن و وضعیت تاهل قابل استفاده است، چنان که برخی دختران نوجوان در کشورهای غربی در اولین تجربه های قاعدگی خود از کاپ استفاده می کنند. به همین منظور بسیاری از تولید کنندگان مدل 0 یا مینی (mini) را برای نوجوانان طراحی و عرضه کرده اند.
بهترین مارک کاپ قاعدگی و نکات مهمی که هنگام خرید باید رعایت کنید
کاپ قاعدگی درون واژن قرار می گیرد و یادتان باشد شما محصولی را خریداری می کنید که قرار است سالها از آن استفاده کنید. پس در انتخاب و خرید فنجان قاعدگی مناسب به چند نکته زیر حتما توجه کنید در غیر این صورت باید در انتظار عواقب آن بر روی سلامتی خود باشید.
- کمپانی سازنده: این محصول حتما باید توسط شرکت های معتبر تولید شده باشد و از خرید محصولات از واسط های بدون پروفایل معتبر یا محصولات چینی به شدت خودداری نمایید.
- ایزو 13485: وجود این استاندارد برای تمام ملزومات پزشکی الزامی است و دارا بودن آن توسط یک شرکت به معنای عبور از بازرسی های سخت گیرانه و نظارت های شدید است.
- مجوز: تمام محصولات تولیدی و وارداتی اصل و ایمن باید دارای مجوز اداره کل تجهیزات پزشکی باشند و این موضوع به راحتی در سایت این اداره قابل استعلام است.
خون ریزی شدید قاعدگی
فنجان قاعدگی می توانند تا 5 برابر بیشتر از نوار بهداشتی و تامپون مایع قاعدگی را جمع آوری کند. همینطور یکی از راه های تشخیص شدت قاعدگی، فنجان قاعدگی است و می توان مشخص کرد که آیا دوره های ماهیانه شما سبک، متوسط یا سنگین است. همچنین این وسیله می تواند به تشخیص اندومتریوز کمک کند، زیرا یکی از علایم تشخیصی این بیماری دوره های ماهیانه سنگین است.
آیا خون ریزی پریود من طبیعی است؟: تست آنلاین شدت خون ریزی قاعدگی
فرق تامپون با کاپ چیست؟
تامپون ها همانند نوار بهداشتی از پنبه، پودر جاذب و مواد شیمیایی دیگر ساخته شده اند و درون واژن (به وسیله اپلیکاتور یا دست) قرار میگیرتد و مایع قاعدگی را جذب می کنند. انتهای آن نخ بلندی وجود دارد که از واژن بیرون میماند و به کمک آن خارج میشود. توصیه می شود هر 4 تا 6 ساعت و همین طور هنگام ادرار و مدفوع خارج گردد.
کاپ های قاعدگی تقریبا هم زمان با تامپون اختراع شدند و رو به روز بر تعداد استفاده کنندگان از آن افزوده می شود، کاپ قاعدگی از جنس سیلیکون پزشکی و در تولید آنها هیچ ماده شیمیایی مورد استفاده قرار نمیگیرد. همانند تامپون درون واژن قرار می گیرند ولی بر خلاف تامپون و نوار بهداشتی، خون قاعدگی را جذب نمی کند، بلکه آن را جمع اوری می کند. FDA آمریکا حداکثر زمان استفاده از کاپ را 12 ساعت اعلام کرده اما اخیرا TGA استرالیا، این زمان را 8 ساعت اعلام کرده است.
بیشتر بخوانید: مقایسه تامپون قاعدگی، کاپ قاعدگی و نوار بهداشتی
آیا ممکن است خون به داخل رحم بازگردد؟
در مورد بازگشت خون از داخل كاپ قاعدگي به رحم در هنگام دراز کشیدن هم باید به آناتومی بدن خانم ها نگاهی بیاندازیم. به صورت خلاصه باید در نظر داشته باشید که زاویه واژن و رحم به صورتی است که حتی هنگام خوابیدن امکان سر ریز شدن مایع قاعدگی به رحم وجود ندارد، همچنین دهانه رحم یا سرویکس که پل ارتباطی بین رحم و کانال واژن است، دارای سوراخ بسیار ریزی است ( در حد چند میلی متر) که امکان مکش خون به داخل رحم را نخواهد داشت و به صورت یکطرفه آن را خارج می کند.
آیا ممکن است نشت کند؟
بله ولی تقریبا نه در تحقیقات! نتایج یک متا آنالیز علمی در سال 2019 در ژورنال لنست منتشر شده است و 43 پژوهش ( 3300 زن استفاده کننده از کاپ) را مورد ارزیابی قرار داده است. نتایج نشان داد که کاپ به اندازه ی تامپون در جلوگیری از نشت خون قابل اطمینان است.
علت نشت معمولا به علت عدم رعایت چند نکته ساده توسط کاربر است که پس از مدتی تمرین این مشکل حل خواهد شد.
بیشتر بخوانید: مقالات علمی در مورد ایمنی، نشت و رضایت کاپ قاعدگی
مواد سازنده
کاپ های قاعدگی عموما از سیلیکون پزشکی و یا TPE ساخته شده اند. سیلیکون پزشکی ماده ای گران قیمت تر و خواص فیزیکی خود را به مدت بیشتری حفظ خواهد کرد.. این دو ماده نرم و انعطاف پذیراند و طول عمر زیادی دارند. همینطور در داخل بدن خنثی عمل می کنند و برخلاف نوار بهداشتی و تامپون موجب تغییر در فلور و pH محیط واژن نمی شوند.
عوارض نادر استفاده از کاپ قاعدگی
سندروم شوک سمی یک بیماری نادر باکتریایی ولی خطرناک است که توسط باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد می شود. این بیماری چندین سال گذشته در آمریکا مشاهده می شد که علت آن استفاده از تامپون های با قدرت جذب بسیار زیاد بود. بعد از شناسایی علت آن، تولید تامپون های سوپرجاذب محدود شد و بر لزوم تعویض هر 5 الی 6 ساعت تامپون ها تاکید شد.
در مورد فنجان قاعدگی احتمال بروز این بیماری بسیار کم و نادر است. در واقع در صورتی که موارد بهداشتی را رعایت کنید و هر 8 ساعت فنجان قاعدگي را تخلیه کنید، نباید نگران این بیماری باشید. تاکنون یک مورد TSS مربوط به استفاده از این محصول گزارش شده است که بیمار مزبور اولین بار و بدون رعایت ساده ترین اصول، استفاده نمود و همینطور سابقه بیماری تیروئیدی هاشیموتو (یک بیماری خودایمنی جدی) را نیز داشته است. این مقاله اشاره ای به استفاده قبلی از تامپون نکرده است بنابراین داده های مهم برای نتیجه گیری مناسب در خصوص این فرد وجود ندارد که آیا علت اصلی ابتلا به TSS ابن فرد، استفاده از فنجان قاعدگی بوده است یا اینکه عوامل گفته شده دخیل بوده اند.
