در این مقاله به یکی از شایعترین بیماریهایی که خانمها ممکن است در سنین باروری به آن مبتلا شوند میپردازیم.سندرم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS، یک عارضه مربوط به تخمدانها است که تقریبا ۱۰ میلیون نفر در دنیا به آن مبتلا هستند. برخلاف اسم این سندرم، خیلی از افراد مبتلا، هیچ کیستی در تخمدانها ندارند و حتی در سال ۲۰۱۳، گروهی از متخصصین به انستیتو بین المللی سلامت، پیشنهاد تغییر اسم این سندرم را ارائه کردند چرا که کلمه پلی کیستیک کمی گیج کننده تلقی میشود.
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک
نشانههای اولیه
علائم PCOS ممکن است کمی بعد از بلوغ شروع شود، اما ممکن است در سنین نوجوانی نیز این علائم گسترش پیدا کند. از آنجایی که علائم این سندرم ممکن است با بیماریهای دیگر اشتباه گرفته شود، ممکن است تا مدتها این سندرم، تشخیص داده نشود.
اگر هریک از علائم زیر را داشتید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید چرا که دو تا سه علامت، از علائم زیر نشان دهنده وجود این سندرم است.
پریودهای نامنظم
اگر پریود های نامنظم دارید و کمتر از 9 بار در سال قاعدگی را تجربه میکنید، و یا سیکل قاعدگی طولانی تر از 35 روز دارید.
وجود چندین کیست در تخمدان ها
اگرچه یکی از اصلی ترین علائم، وجود تعدادی کیست در تخمدان است، اما بعضی از افراد ممکن است هیچ کیستی در تخمدان ها نداشته باشند. در واقع کیست ها علائم این سندروم هستند و نه علت آن. با اینکه وجود این کیست ها میتواند منجر به عدم تعادل هورمون ها شود، خود کیست ها عموما بی خطر هستند. کیست های سندروم تخمدان پلی کیستیک با کیست هایی که رشد میکنند، پاره میشوند و باعث درد میشوند متفاوت اند.
سطح اندروژن بالا
بالارفتن این هورمون مردانه که باعث ایجاد موهای زائد روی صورت، آکنه و کچلی میشود، یکی دیگر از علائم اولیه سندرم تخمدان پلی کیستیک است.
علائم ثانویه PCOS
- اضافه وزن
- خستگی
- ناباروری
- آکنه و تیرگی پوست
- تغییر خلق و خو و سردرد
- مشکلات خواب
چه هورمونهایی در ابتلا به این سندرم دخیل هستند؟
اندروژن
آندروژن که یک هورمون مردانه است، در بدن خانمها هم تولید میشود اما به نسبت آقایان مقدار پایین تری در بدن خانمها وجود دارد. در خانمهای مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک میزان این هورمون، بالا تر از سطح نرمال است.
آندروژن اضافی معمولا توسط تخمدانها تولید میشود و دلیل اصلی آکنه، موهای زائد، نازک شدن موهای سر و پریودهای نامنظم است.
انسولین
این هورمون به سلولهای خون جهت جذب گلوکز (قند خون) و تولید انرژی کمک میکند. در سندرم تخمدان پلیکیستیک، بدن نسبت به انسولین مقاوم شده و سطح قند خون بالا میرود. میزان انسولین بالا باعث تولید آندروژن بیشتر میشود.
پروژسترون
در PCOS، کمبود این هورمون موجب پریودهای نامنظم میشود.
تغذیه و تاثیر آن بر سیکل قاعدگی
روش تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک
آزمایش مخصوصی برای تشخیص این سندرم وجود ندارد. درواقع پزشک با کنار هم گذاشتن نتایج چند آزمایش مختلف، سوابق پزشکی و علائم، سندرم تخمدان پلی کیستیک را تشخیص میدهد.
پزشک ممکن است برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک از روشهای زیر استفاده کند:
معاینه فیزیکی: اندازه گیری وزن، قد و فشار خون بیمار.
معاینه لگنی: پزشک با استفاده از دست و لمس اندام تناسلی، ناحیه را برای وجود هرگونه توده یا سایر ناهنجاری ها بررسی میکند.
آزمایش خون: برای بررسی سطح هورمونهای مربوطه پزشک چند آزمایش خون را ممکن است درخواست کند. بررسی میزان قند خون، کلسترول و تری گلیسیرید نیز در کنار آزمایش هورمونی پیشنهاد میشود.
سونوگرافی و الترا سوند: با استفاده از سونوگرافی لایه داخلی رحم و تخمدانها بررسی میشود.
عوارض ابتلا به PCOS
داشتن علائم تخمدان پلی کیستیک، مخصوصا اگر علت ابتلا چاقی باشد، احتمال بروز شرایط و اختلالات زیر را افزایش می دهد:
- دیابت نوع دو
- فشار خون بالا
- اختلالات کلسترول و چربی
- ناباروری
- وقفه تنفسی در خواب
- افسردگی و اضطراب
- خون ریزی غیرطبیعی رحم
- سرطان دیواره داخلی رحم (سرطان اندومتریال)
- دیابت بارداری یا فشار خون در بارداری
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
هنوز درمانی برای این سندرم (نشانگان تخمدان پُرکیستی) وجود ندارد. البته داروهایی برای کنترل عوارض این سندرم توسط پزشک تجویز میشود اما اصلاح سبک زندگی و تغذیه بیشترین تاثیر را در بهبود این سندرم دارند.
همچنین برای علائمی نظیر موهای زائد، روشهایی مانند لیزر توسط پزشکان پیشنهاد میشود.
اصلاح سبک تغذیه اصلی ترین روش بهبودی این سندرم تلقی میشود. متعادل نگهداشتن سطح قند خون، کاهش حداقل ۵ درصد از اضافه وزن و ورزش منظم به کاهش علائم ناخوشایند این سندرم کمک میکنند. اصلاح تغذیه و بالا بردن سطح سلامتی بدن میتواند ناباروری را در کنار درمانهایی که توسط پزشک ارائه میشود درمان کند.
منبع
ممنون از مطلب خوبتون اما متاسفانه درمان قطعی برای این بیماری هنوز کشف نشده
با تغذیه مناسب میشه کلی کنترلش کرد، کاش خانما همه یاد بگیرن
متاسفانه فعلا بهترین راه کنترلش فقط اصلاح سبک تغذیه هست
اطلاعات کاملی داشت. سپاس